شوک جدید یارانه ای به مردم / در «صدک بندی» چه افرادی دیگر یارانه نمی گیرند؟
به گزارش شبکه خبری اقتصاد خوب، موضوع پرداخت یارانه ها که در دولت گذشته از آن به عنوان مصیبت عظما نام برده می شد، گویا تمامی ندارد؛ چرا که اکنون باز هم موضوع تغییر یارانه ها و حذف گروهی از مشمولان مد نظر است. آنطور که معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیر گفته است؛ از ماه آینده تغییر دســته بندی یارانه ها از «دهک به «صدک»؛ انجام می شــود و در این فرایند احتمال تغییر مشــمولان دریافت یارانه از آبان ماه محتمل می باشــد.
وزارت تعــاون، کار و رفــاه اجتماعــی در حالی از تغییر مشــمولان دریافت یارانــه از مــاه آینده خبر می دهد کــه به گفته نمایندگان مجلس دولت هنوز بانک اطلاعات قوی برای شناسایی دقیق درآمد مردم را ندارد.
اکنون که ۷۷ میلیون نفراز جمعیت کشــورهمچنان یارانه می گیرند، ۳۰ درصد آن یارانه ۴۰۰ هزار تومانی و ۶۰ درصد نیز یارانه ۳۰۰ هزار تومان را دریافت کرده و ۱۰ درصد مابقی نیز یا از ابتدا یا برای دریافت یارانه اقدام نکرده اند و یا نام آنها در لیســت یارانه بگیران قرار ندارد.
پرداخت یارانه نقدی که دولت و خیلی از کارشناســان مخالف آن بوده و می گویند؛ یارانه ای که باید به خرید کالاهای اساسی مایحتاج خانواده اختصاص یابد، متاســفانه در جایی دیگر صرف می شــود، در چنین شــرایطی دولت بار دیگر برای ترغیب یارانه بگیران به اســتفاده از کالابرگ الکترونیکی، رقم یارانه ها را به شــرط خریــد کالا، افزایــش داد ولــی طبق گزارش های موجود از آنجایی که اکثر مردم از ابتدا روی یارانه نقدی حســاب باز کرده اند، به ندرت از کالابرگ الکترونیکی برای خرید کالاهای اساسی سبد مصرفی خانوار استفاده می کنند.
بر اساس اظهارات علیرضا عسگریان، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا یک ماه دیگر دستهبندی درآمدی خانوارها از «دهک» به «صدک» تغییر میکند که بدین ترتیب احتمال اضافه، حذف و تغییر میزان «یارانه» خانوارها وجود دارد.
وی همچنین در خصوص شاخصهای مدنظر در صدکبندی خانوارها برای دریافت یارانه می گوید: این دادهها و شاخصها خیلی مفصل هستند که مهمترین آن بعد خانوار و ساختار خانواده است؛ اینکه خانوار چند نفره است؟ چند نفر از اعضای خانوار درآمد دارند؟ آیا آن خانوار فرزند معلول و یا بیمار خاص دارد؟ و … که در این طرح شاخصهای مختلفی بررسی میشود.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص جابهجایی دهکها بعد از صدک بندی خانوارهای یارانهبگیر نیز یادآور شد: فرض کنید یک نفر الان دهک هفتم است و یارانه میگیرد و مشمول یارانه تشویقی کالابرگی هم شده است حالا اگر دهک او جابه جا و مثلا هشتم شود، این فرد یارانهاش را میگیرد؛ اما دیگر مشمول خرید تشویقی و یارانه مضاعف نمیشود و یا اگر دهک دهم رفت، یارانهاش حذف میشود.
صدک بندی چیست؟
دهک بندی یارانه بگیران به این معنا بود که خانوارها بر اساس میزان درآمد و ثروت خود به ۱۰ گروه تقسیم میشدند. دهک اول کمدرآمدترین خانوارها و دهک دهم پردرآمدترین خانوارها بودند. صدک بندی یارانه بگیران به این معنا است که خانوارها بر اساس میزان درآمد و ثروت خود به ۱۰۰ گروه تقسیم میشوند. صدک اول کمدرآمدترین خانوارها و صدک ۱۰۰ پردرآمدترین خانوارها هستند.
تفاوت اصلی بین دهک بندی و صدک بندی در این است که دهک بندی به صورت یک تقسیمبندی کلی است، در حالی که صدک بندی یک تقسیمبندی دقیقتر است. به عبارت دیگر، دهک بندی فقط به ۱۰ گروه تقسیم میشود، در حالی که صدک بندی به ۱۰۰ گروه تقسیم میشود.
یارانه چه افرادی حذف می شود؟
در نتیجه، صدک بندی دقیقتر از دهک بندی است و میتواند تفاوتهای درآمدی و ثروتی بین خانوارها را بهطور دقیقتری نشان دهد. هدف از تغییر دهک بندی به صدک بندی، افزایش دقت در توزیع یارانهها است. با صدک بندی، یارانهها دقیقتر به افراد نیازمند تعلق میگیرد و افرادی که نیازی به یارانه ندارند، از دریافت آن محروم میشوند. البته، تغییر دهک بندی به صدک بندی چالشهایی نیز دارد. یکی از چالشها این است که جمعآوری اطلاعات دقیق برای صدک بندی دشوارتر است. همچنین، صدک بندی میتواند منجر به اعتراض برخی از افراد شود که معتقدند در دهک بندی جدید، درآمد و ثروت آنها به درستی ارزیابی نشده است. در مجموع، میتوان گفت که تغییر دهک بندی به صدک بندی یک اقدام مثبت است که میتواند به بهبود توزیع یارانهها کمک کند.
در سالهای اخیر، انتقادات نسبت به یارانه دادن در ایران افزایش یافته است. برخی از کارشناسان معتقدند که یارانهها در ایران به صورت غیرهدفمند توزیع میشوند و منجر به افزایش تورم و ایجاد نابرابری شدهاند. دولت ایران در سالهای اخیر اقداماتی برای هدفمند کردن یارانهها انجام داده است. یکی از این اقدامات، تغییر دهک بندی یارانهبگیران از ۱۰ دهک به ۱۰۰ دهک است. این اقدام به منظور افزایش دقت در توزیع یارانهها انجام شده است. با این حال، برخی از کارشناسان معتقدند که اقدامات دولت ایران برای هدفمند کردن یارانهها کافی نیست. آنها معتقدند که دولت باید اقدامات بیشتری برای بهبود توزیع یارانهها انجام دهد.