یک مصوبه چالشی / بالاخره در چه سنی بازنشسته می شویم؟
به گزارش شبکه خبری اقتصاد خوب، طرح افزایش سن بازنشستگی در برنامه هفتم، در شرایطی مطرح شد که طی ماههای گذشته اخبار متعددی درباره بحران در صندوق بازنشستگان مطرح میشد. بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد در این خصوص هشدار داده اند که با ورود نسل دهه ۵۰ و دهه ۶۰ به سن بازنشستگی، دولت، نیازمند نوعی چاره جویی برای پیشگیری از فاجعه در صندوق بازنشستگی کشوری است.
تبعات اجتماعی و اقتصادی طرح افزایش سن بازنشستگی
اکنون مساله این است که آیا طرح افزایش سن بازنشستگی میتواند منجر به حل مشکلات شود؟ این طرح چه تبعات اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت؟ این طرح منتهی به نتایج مثبت خواهد شد یا دردسرهای جدیدی ایجاد خواهد کرد؟
بر اساس برنامه هفتم توسعه، قرار است سن بازنشستگی به شکل پلکانی تا پایان برنامه افزایش پیدا کند. اگر برنامه هفتم از همین لحظه اجرا شود، فردی که به سن بازنشستگی رسیده باید ۶ ماه دیگر هم کار کند و حق بیمه بپردازد تا بازنشست شود. در سال آینده؛ فردی که به سن بازنشستگی رسیده باید یکسال دیگر کار کند. دو سال دیگر، افراد در سن بازنشستگی باید ۱.۵ سال و سه سال دیگر باید ۲ سال بیشتر کار کنند. به عبارتی در یک دوره ۵ ساله و به تدریج، سن بازنشستگی ۲.۵ سال افزایش پیدا میکند.
افزایش سن بازنشستگی به معنای تداوم نرخ بیکاری جوانان است
به نظر می رسد در شرایط فعلی که دولت درگیر مشکلات اقتصادی است، این افزایش سن بازنشستگی با هدف افزایش درآمد و کاهش هزینههای صندوقهای بازنشستگی انجام میشود. اما حقیقت این است؛ در شرایطی که این حجم بالا از جوانان بیکار را داریم، افزایش سن بازنشستگی به معنای تداوم نرخ بیکاری جوانان است. به طور معمول فرض بر این است که با افزایش سن و بازنشستگی کارمندان، جوانان به بازار اشتغال جذب میشوند، اما با این تصمیم جدید، اشتغال جوانان به تاخیر خواهد افتاد و همزمان با این موضوع با افزایش نرخ آسیبهای اجتماعی و اقتصادی رو به رو میشویم. حتی همین حالا و بدون اجرای این قانون، جوانان انتظار فرصت شغلی مناسب ندارند، چه برسد به آن که چنین قانونی هم اجرایی شود. رشد نرخ بیکاری منتهی به افزایش تنشهای اجتماعی و سیاسی، مشکلات ازدواج، افزایش بزهکاری و تبعات جامعهشناختی نیز میشود.»
در همین رابطه افقه، کارشناسی مسائل اقتصادی معتقد است ما هنوز وارد مرحله پیرسنی نشده ایم و حداقل دو دهه تا آن مرحله وقت داریم. تعدادی از کشورهای دیگر، از جمله ژاپن، تکنولوژی و هوش مصنوعی رباتها را جایگزین نیروی انسانی کرده اند. برخی کشورهای اروپایی نیز برای جبران مشکل کمبود نیروی کار، از ورود مهاجران استقبال میکنند. در کنار این موارد، برخی کشورها نیز سن بازنشستگی را افزایش داده اند، اما افزایش ارگونومی محیط کار و رشد تکنولوژی به کمک نیروی کار آمده و بهره وری را بهبود میدهد.»
افقه می گوید این شرایط اساسا قابل مقایسه با ساختار پر از مشکل سیستم اشتغال در کشور ما نیست. حتی نیروی کاری که به کشور ما مهاجرت کرده، اغلب، شامل نیروی کار افغانستانی است که مهارت یا تخصص خاصی ندارد و برای مشاغل ساده و سطح پایین آمادگی دارد. پس مقایسه شرایط ایران با دیگر کشورها از اساس اشتباه است و ما نمیتوانیم الگوی کشورهای پیشرفته را در ایران اعمال کنیم. یا باید مشکلات را ریشهای حل کنیم یا باید همین روند پر از ایراد و معیوب را تحمل کنیم.
اما اکنون علی رغم مخالفت های برخی کارشناسان اقتصادی و نمایندگان این طرح دیروز از سوی نمایندگان مجلس به تصویب رسید و قرار است در صورت تایید شورای نگهبان اجرا شود.
بر اساس این مصوبه و به منظور کاهش ناترازی صندوقهای بازنشستگی و تقویت توان صندوقها در انجام تکالیف محوله، به این موضوعات اشاره شده است؛ بیمهپردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها برای بازنشستگی اضافه نمیشود، بیمهپردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه میشود، بیمهپردازانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه میشود، بیمهپردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی چهار ماه اضافه میشود. بیمهپردازانی که مطابق قوانین تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی پنج ماه اضافه میشود.
در تبصره ۱ این مصوبه آمده است؛ اجرای تمام یا بخشی از احکام فوقالذکر مشروط بر آن است که سن بیمهشده در زمان بازنشستگی برای مردان از ۶۲ سال و برای زنان از ۵۵ سال بیشتر نباشد. در تبصره ۲ این مصوبه نیز آمده است: اصلاحات فوق در قوانین صندوقهای بازنشستگی به استثنای صندوقهایی که حداقل سن بازنشستگی بیمهشدگان آنها از ارقام مذکور در تبصره ۱ بیشتر است به صورت دایمی اعمال میشود، در تبصره ۳ نیز آمده که ایثارگران و مشمولان قوانین سخت و زیانآور مشمول قوانین خاص خود هستند.
بر اساس این گزارش، محمدحسن زدا، معاون اسبق بیمهای سازمان تامین اجتماعی نسبت به این مصوبه و ابهامات موجود در آن ایراداتی گرفته و می گوید بهتر بود نمایندگان مجلس جزییات مصوبه و سقف سن و سوابق بازنشستگی را هم اعلام میکردند؛ اما در حال حاضر جدولی منتشر شده که در آن با اعداد متفاوتی روبرو هستیم؛ بهگونهای که در محاسبه هر یک از بندها با عدد جدیدی مواجه میشویم و مشخص نیست پاسخ تصمیمگیرندگان به آن چه خواهد بود. به طور مثال در بند دوم آن آمده است بیمهپردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه میشود؛ حال آنکه برای بیمهپرداز با ۲۵ سال سابقه خدمت یک رقم و برای بیمهپرداز با ۲۸ سال سابقه خدمت رقم دیگری به دست میآید.
ایراد دیگری که وجود دارد این است که میزان افزایش سن بازنشستگی در ایران در این مصوبه مشخص نیست. آنهایی که سنین متفاوتی دارند باید مشمول فرمول مشخصی شوند تا از این طریق به سن مشخصی که هدفگذاری شده دست پیدا کنیم؛ این درحالیست که در این جدول مشخص نیست سن بازنشستگی در ایران چقدر شده است؟
معاون اسبق بیمهای سازمان تامین اجتماعی ضمن اشاره به بیتوجهی نمایندگان در این مصوبه بین زنان و مردان معتقد است ایراد دیگر این مصوبه این است که تفکیک میان زنان و مردان مشخص نیست. این درحالیست که همیشه در قانون تامین اجتماعی سن بازنشستگی برای مردان تعیین و زنان با پنج سال کمتر، بازنشسته میشوند.
در نهایت نمایندگان مجلس با این بند از لایحه برنامه هفتم برای افزایش سن بازنشستگی موافقت کردند؛ حال باید منتظر ماند و دید که آیا شورای نگهبان نیز نظر مثبتی در خصوص آن خواهد داشت یا خیر؟
- حقوق بازنشستگی با ۳۵ سال خدمت اعلام شد
- قالیباف: یارانه نقدی حذف نمیشود
- فرهنگسازی، اولویت اول حل مشکلات اقتصادی است
- تصمیم مجلس در مورد قیمت بنزین
- لایحه بودجه ۱۴۰۳ اوایل آذر به مجلس تقدیم میشود
- مخالفت مجلس با پیشنهاد دولت مبنی بر افزایش مالیات بر ارزش افزوده
- آغاز ثبتنام داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبری
- هشدار به مالکان زمین و مسکن
- آماده سازی زمین برای ساخت دو میلیون واحد مسکونی
- تاکید تهران و مسکو بر قطع فوری جنایات رژیم صهیونیستی